Buồn ngủ ban ngày quá mức là một trong những bất thường về giấc ngủ phổ biến nhất. Nó ảnh hưởng đến khoảng 20% dân số. Những người buồn ngủ nhiều như vậy thường tăng nguy cơ bị tai nạn giao thông và các sự cố khác liên quan đến công việc. Có nhiều nguyên nhân khiến người bệnh buồn ngủ. Việc tìm ra nguyên nhân ẩn bên dưới sẽ giúp tối ưu hóa điều trị.Nội dung bài viết
1. Khi nào buồn ngủ là bất thường?
Buồn ngủ là một trạng thái sinh lý nhằm
thúc giục cơ thể đi vào giấc ngủ. Người bình thường ngủ từ 6 đến 9 tiếng mỗi
đêm. Tùy thuộc vào độ tuổi mà mỗi giai đoạn đời người sẽ có thời lượng ngủ phù
hợp khác nhau.
Tuy nhiên, khi bạn buồn ngủ nhiều vào ban
ngày và ảnh hưởng tới công việc, hoạt động hằng ngày thì có lẽ cơ thể bạn đang
có vấn đề rồi đấy. Bản thân buồn ngủ ngày không phải là một rối loạn. Nó chỉ là
một triệu chứng, một hậu quả do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra.
Thông thường, người bệnh đi khám vì lý do
“ngủ quá nhiều”, “buồn ngủ nhiều”. Một số khác có thể mô tả là họ cảm thấy “mệt
mỏi”, “uể oải”, “chậm chạp”, “lừ đừ”. Quả thật những tính từ này rất mơ hồ. Vì
thế, các bác sĩ thường cần phải đánh giá cẩn trọng để biết triệu chứng thật sự
của bệnh nhân là gì. Khác với buồn ngủ, mệt mỏi đặc trưng bởi năng lượng thấp
hoặc thậm chí là không có. Nhu cầu của họ là muốn nghỉ ngơi chứ không nhất thiết
phải ngủ.
2. Nguyên nhân buồn ngủ ban
ngày
Ngủ ngày quá mức là triệu chứng hay hậu
quả của nhiều rối loạn khác nhau. Nó có thể là triệu chứng của các rối loạn giấc
ngủ nguyên phát như chứng ngủ rũ hoặc là hậu quả rối loạn giấc ngủ như: thiếu ngủ, hội chứng
ngưng thở lúc ngủ…. Việc sử dụng một số loại thuốc hay mắc các bệnh lý tâm thần,
nội khoa cũng gây ra buồn ngủ vào ban ngày. Tuy nhiên, nhìn chung thì buồn ngủ
trong các rối loạn nguyên phát ít gặp hơn.
Bệnh do nhiều rối loạn khác
nhau gây ra
Các nguyên nhân thường gặp của
buồn ngủ ban ngày quá mức:
Thiếu ngủ
Đây có lẽ là nguyên nhân phổ biến nhất của
buồn ngủ. Nó xảy ra ở những người khỏe mạnh sau khi giảm bớt giấc ngủ ban đêm.
Các triệu chứng của thiếu ngủ có thể xảy ra chỉ sau một đêm mất ngủ. Người thường
xuyên bị thiếu ngủ thường không nhận biết được sự suy giảm nhận thức cũng như
hiệu suất làm việc của họ.
Nghịch lý thay, hầu hết các loại mất ngủ
mãn tính lại tăng tỉnh thức vào ban ngày hơn là buồn ngủ. Sự xuất hiện buồn ngủ
ban ngày quá mức ở một bệnh nhân bị mất ngủ thường là có bệnh đồng mắc. Ví dụ
như rối loạn ngưng thở lúc ngủ hoặc
rối loạn cảm xúc khí sắc.
Tác dụng của thuốc, chất
Buồn ngủ là tác dụng phụ thường được báo
cáo nhất của các thuốc tác động lên hệ thần kinh trung ương. Điều hòa giấc ngủ
và tỉnh táo là một quá trình phức tạp liên quan đến nhiều yếu tố và hệ thống.
Không xác định được chất thần kinh duy nhất nào là cần thiết hoặc đủ để kiểm
soát giấc ngủ. Tuy nhiên, hầu hết các loại thuốc có tác dụng an thần hoặc gây
ngủ đều có tác động lên một hay nhiều chất dẫn truyền thần kinh điều hòa tỉnh –
ngủ. Chúng bao gồm: dopamine, epinephrine, norepinephrine, acetylcholine,
serotonin, histamine…
Một số thuốc có tác dụng phụ
gây buồn ngủ thường gặp:
·
Thuốc an
thần, gây ngủ.
·
Thuốc chống co giật.
·
Thuốc chống loạn thần.
·
Thuốc phiện, á phiện.
·
Thuốc chống nôn.
·
Thuốc dị ứng.
Ngoài ra, một số chất cũng có thể gây ra
tình trạng này, như: rượu, cần sa, heroin. Sự lạm dụng các chất kích thích như
ma túy đá, cocain có thể khiến bạn ngầy ngật vào ban ngày. Nó xảy ra sau một
khoảng thời gian dài dùng thuốc để kéo dài sự tỉnh táo.
>> Các chất kích thích như cần sa, ma
túy đa hay heroin gây hại cho sức khỏe, nhưng liệu bạn đã hoàn toàn hiểu rõ về
chúng? Tìm hiểu thêm: Cần sa, Ma túy đá, Heroin: Bạn đã thực sự hiểu hết
Hội chứng ngưng thở lúc ngủ (OSA)
Buồn ngủ ban ngày quá mức là triệu chứng
phổ biến nhất của OSA. Đây là một rối loạn giấc ngủ gây ra do tắc nghẽn đường
hô hấp trên. OSA dẫn đến các đợt ngừng hoặc giảm nhịp thở. OSA được định nghĩa
khi có ≥ 5 cơn mất hoặc giảm nhịp thở mỗi giờ ngủ. Điều này khiến cho não bị
thiếu oxy và kích thích nhịp thở trở lại.
Ngưng thở khi ngủ có thể khiến
bạn buồn ngủ ban ngày
Đối với người lớn từ 30 đến 60 tuổi,
trong số những người mắc OSA, khoảng 23% nữ và 16% nam bị buồn ngủ ban ngày quá
mức. Tuy nhiên, cũng có nhiều người bị bỏ sót chẩn đoán này. Một nghiên cứu ước
tính rằng 93% nữ và 82% nam bị OSA từ trung bình đến nặng không được chẩn đoán.
Hơn nữa, tuổi tác và béo phì, hai yếu tố nguy cơ đáng kể mắc OSA, ngày càng
tăng. Tỉ lệ mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ cũng gia tăng nhanh chóng.
Các nguyên nhân thứ phát khác gây ngủ nhiều
Nhiều bệnh lý y khoa có thể gây ngủ ngày,
bao gồm:
·
Bệnh thần kinh trung ương như: chấn
thương đầu, đột quỵ, khối u, viêm não…
·
Bệnh tâm thần, đặc biệt là trầm cảm, rối
loạn nhịp sinh học như jet lag, làm việc ca đêm, hội chứng chân không yên…
·
Suy giáp, thiếu máu mạn…
Keine Kommentare:
Kommentar veröffentlichen